Khi Đại tá Aureliano Buendía đối mặt với đội xử án—một khoảnh khắc quan trọng—ông đã lặn sâu vào bức tranh ký ức của mình về buổi chiều quyết định khi cha ông giới thiệu ông với đá lạnh, hiện vật tinh thể mà không chỉ thể hiện ký ức, mà còn cả sự sống và cái chết.